2011-2013 Przestrzenne i funkcjonalne modele zielonych pierścieni w kształtowaniu obszarów metropolitalnych
Grant własny NCN N 305 175240 nr umowy 1752/B/P01/2011/40
Kierownik: Agata Cieszewska
Wykonawcy: Agata Cieszewska, Joanna Adamczyk
Celem projektu była ocena przydatności koncepcji zielonego pierścienia (green belts) w planowaniu zrównoważonego rozwoju obszarów metropolitalnych i mozliwość ich zastosowania w Polsce. Ocenę struktury, funkcji i zastosowań koncepcji przeprowadzono na podstawie 3 grup analiz: (1) dotyczyła przeglądu literatury z zakresu stosowanych struktur zielonych pierścieni oraz funkcji jakie pełnią, (2) obejmowała szczegółową analizę struktury i funkcji 10 istniejacych zielonych pierścieni, (3) odnosiła się do mozliwości wdrożenia koncepcji w Polsce.
Wyniki:
(1) Na podstawie przeglądu literatury z zakresu kształtowania terenów otwartych w obszarach metropolitalnych sporządzono bazę 45 obszarów na świecie dla których udokumentowano występowanie instrumentów planistycznych ograniczających rozprzestrzenianie się zabudowy. W bazie uwzględniono takie cechy jak: zastosowane typy struktury zielonych pierścieni, cele dla których zostały wyznaczone, funkcje, powierzchnia, liczba mieszkańców, rok ustanowienia, zasady wdrażania, metody zarządzania. Największe zróżnicowanie pod względem struktury oraz pełnionych funkcji zaobserwowano w przykładach europejskich. Wyróżniono 6 typów struktur przestrzennych stosowanych w obszarach metropolitalnych w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się miast: zielone pasy, zielone kliny, zielone serce, granica rozwoju miasta, system ochrony terenów otwartych, sieć ekologiczna obszaru metropolitalnego. Pojęcia te są niejednoznaczne i wymagały przeprowadzenia dyskusji terminologicznej. Ponadto określono 6 głównych grup funkcji zielonych pierścieni: strukturotwórcza, środowiskotwórcza, żywicielska, rekreacyjna, ekologiczna, krajobrazowa. Zaobserwowano, że funkcje zielonych pierścieni nie mają związku z konkretnymi typami struktur przestrzennych, gdyż funkcja ma charakter deklaratywny, nie zawsze odzwierciedla także funkcje, które są realizowane w granicach zielonych pierścieni. Funkcje te rozpatrywano także w kontekście mapowania świadczeń ekosystemowych.
(2) Dla 10 europejskich zielonych pierścieni określono strukturę użytkowania ziemi oraz przeprowadzono analizę potencjału do pełnienia głównych funkcji. Były to:Berlin, Wieden, Paryz, Londyn, Frankfurt, Rzym, Manchester, konurbacja Randstad (obejmujaca: Amstrerdam, Roterdam, Hage i Utrecht), Sztokhol, Kopenhaga. Ich uzupełnieniem były analizy struktury przestrzennej krajobrazów. Podstawą badań były następujące dane dotyczące: pokrycia i użytkowania terenu bazy Corine Land Cover (2006r) i Urban Atlas, ukształtowania terenu – model wysokościowy (SRTM – Shuttle Radar Topography Mission), formy ochrony przyrody jednolite dla UE – obszary Natura 2000. Badania porównawcze zielonych pierścieni przeprowadzono w strefach buforowych o promieniu 20 km wokół zwartej zabudowy miast rdzeniowych.
(3) Dla 9 miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce stanowiących obszary metropolitalne największych polskich miast określono potencjał do pełnienia funkcji zielonych pierścieni. Byly to: Warszawa, Krakow, Poznan, Gdansk, Lodz, Lublin, Wroclaw, Bialystok i konurbacja gornoslaska. Podstawą informacyjną była Baza Danych Ogólnogeograficznych. Okreslono m.in.udział terenów otwartych oraz udział poszczególnych funkcji zielonych pierścieni.
Podsumowując, w stosunku do metropolii europejskich polskie obszary funkcjonalne cechuje duży potencjał do formowania zielonych pierścieni. Mimo postępującej chaotycznej urbanizacji główny wskaźnik – udział terenów otwartych jest tu średnio o 10 punktów procentowych większy. Wyniki wskazują, że w polskich metropoliach istnieje potencjał do wdrażania zielonych pierścieni jednak ostateczny wybór modelu nie jest przesądzony i powinien być dostosowany do polityki przestrzennej metropolii.
2010-2011 Koncepcja rozwoju infrastruktury turystycznej na przykładzie Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Warszawskie
Grant realizowany na zamówienie Ministerstwa Środowiska Nr umowy: 586/10/WN50/NE-PE-PX/D, finansowanie ze środków NFOŚiGW
Kierownik: Agata Cieszewska
Wykonawcy: Agata Cieszewska Renata Giedych, Joanna Adamczyk, Piotr Wałdykowski, Gabriela Maksymiuk, Katarzyna Gancarz, Ewa Siatecka, Anna Jaworska
Prace nad projektem przebiegały w trzech etapach. W pierwszym etapie projektu zinwentaryzowano wszystkie szlaki turystyczne i spacerowe w tym: piesze, rowerowe, konne oraz ścieżki edukacyjne. Zebrano również informacje o parkingach i polanach piknikowych. Jednocześnie dokumentowano informacje o dostępności komunikacyjnej szlaków turystycznych, parkingów i polan piknikowych. Dodatkowo pozyskiwano informacje o elementach infrastruktury turystycznej położonych poza kompleksami leśnymi, ale potencjalnie związanych z rekreacją i turystyką w lasach, np.: występowanie stajni, wypożyczalni rowerów, miejsc noclegowych etc. W efekcie powstała pierwsza kompletna baza danych okolic Warszawy dająca odpowiednią podstawę do wskazania poprawy stanu zagospodarowania lasów na obszarze LKP Lasy Warszawskie. W etapie tym dokonano również oceny istniejącego zasobu informacyjnego o infrastrukturze turystycznej znajdującej się Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Warszawskie. Badano m.in. dostępne źródła kartograficzne, strony WWW oraz zasób Leśnej Numerycznej.
Etap II obejmował dwie części: analizę problemów rozwoju rekreacji oraz okrteslenie strategii rozwoju funkcji turystycznej. W etapie tym przeprowadzono również ocenę ruchu turystycznego w wybranych kompleksach leśnych. Analiza problemów rozwoju rekreacji obejmowała rozpoznanie zarówno uwarunkowań wewnętrznych związanych z aktualnym stanem wyposażenia kompleksów leśnych w infrastrukturę turystyczną, jak i zewnętrznych związanych z dostępnością kompleksów leśnych oraz postępującą urbanizacją terenu.
W Etapie III określono zasady kształtowania infrastruktury turystycznej na obszarach leśnych, w tym: zasady wyznaczania stref wykorzystania turystycznego, zasady zagospodarowania stref o intensywnym i ekstensywnym wykorzystaniu turystycznym, zasady zagospodarowania bram do lasu oraz obszarów je otaczających. W etapie tym sporządzono również Przewodnik metodyczny do opracowania koncepcji rozwoju infrastruktury turystycznej w Leśnych Kompleksach Promocyjnych.
2000-2001 Modele struktury krajobrazu w planowaniu przestrzennym – grant promotorski
Grant KBN, Nr 6 P04G 109 20, nr umowy z KBN 0638/P04/2001/20
Kierownik: Andrzej Richling
Wykonawca: Agata Cieszewska
1998-1999 Studia porównawcze nad strukturą krajobrazu na przykładzie wybranego fragmentu Przedborskiego Parku Krajobrazowego
Grant KBN zwykły – młodego badacza, nr umowy z KBN 0638/P04/2001/20
Kierownik: Agata Cieszewska